Prezydent podpisał ustawę z 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw. Głównym celem wprowadzanych zmian jest wdrożenie nowego modelu pozasądowego rekompensowania szkód powstałych w wyniku zdarzeń medycznych. Przepisy ustawy przewidują istotne zmiany systemowe w dochodzeniu rekompensaty pieniężnej za szkody powstałe podczas udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w szpitalach.
Przepisy zmieniające ustawę z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1876) wejdą w życie po upływie 14 dni od ich ogłoszenia (Prezydent podpisał ustawę 4.8.2023 r.);
Nowe przepisy przewidują likwidację dotychczas funkcjonujących wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Opinie w przedmiocie wystąpienia zdarzenia medycznego i jego skutków będą wydawane przez Zespół do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, działający przy Rzeczniku Praw Pacjenta;
Kompetencję do rozpatrzenia wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego należą do Rzecznika Praw Pacjenta. Rzecznik rozstrzygnie sprawę w drodze decyzji administracyjnej;
Świadczenia kompensacyjne finansowane będą z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych – państwowego funduszu celowego, zasilanego w głównej mierze przez Narodowy Fundusz Zdrowia;
Postępowanie o przyznanie świadczenia kompensacyjnego pozostanie alternatywną ścieżką do uzyskania rekompensaty w odniesieniu do dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia na drodze cywilnoprawnej.
Likwidacja dotychczasowych komisji wojewódzkich
Ustawa przewiduje likwidację działających obecnie wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych od 1.7.2024 r. Kadencja komisji, która upływa w 2023 r., zostanie przedłużona na mocy ustawy do czasu likwidacji komisji. Ustawa zapewnia możliwość złożenia do wojewódzkich komisji wniosków o ustalenie zdarzeń medycznych na zasadach dotychczasowych w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy – dla zdarzeń medycznych mających miejsce przed dniem wejścia w życie ustawy. Jeżeli jednak wnioskodawca już po wejściu ustawy w życie dowie się o skutkach zdarzenia medycznego zaistniałego przed dniem jej wejścia w życie, uprawniony będzie do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego na nowych zasadach.
Postępowania toczące się przed komisjami wojewódzkimi, które nie zostaną zakończone do 30.6.2024 r., przejęte zostaną do prowadzenia przez Rzecznika Praw Pacjenta.
Decyzję w kwestii przyznania świadczenia podejmie Rzecznik Praw Pacjenta
Kompetencję do rozpatrzenia wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego przepisy ustawy przypisują Rzecznikowi Praw Pacjenta. Wsparcia udzielać będzie działający przy Rzeczniku Zespół do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych, do którego zadań należy wydawanie w toku postępowania opinii w przedmiocie wystąpienia zdarzenia medycznego i jego skutków. Po zasięgnięciu opinii Zespołu, Rzecznik rozstrzygnie sprawę w drodze decyzji administracyjnej przyznającej świadczenie kompensacyjne i ustalającej jego wysokość albo odmawiającej przyznania świadczenia kompensacyjnego. Od decyzji Rzecznika wnioskodawcy przysługiwać będzie odwołanie do Komisji Odwoławczej do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.
Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych
Środki na sfinansowanie świadczeń kompensacyjnych pochodzić mają z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych jako państwowego funduszu celowego, który utworzony zostanie na mocy ustawy w celu wypłacania świadczeń kompensacyjnych w przypadku wystąpienia zdarzeń medycznych. Środki przekazywane będą do Funduszu Kompensacyjnego corocznie przez Narodowy Fundusz Zdrowia w formie odpisu od planowanych na dany rok należnych przychodów z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne. Dodatkowo Fundusz Kompensacyjny zasilały będą m.in. opłaty wnoszone przez wnioskodawców przy składaniu wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego lub odwołania od decyzji Rzecznika kończącej postępowanie o przyznanie świadczenia kompensacyjnego.
Dysponentem Funduszu Kompensacyjnego ustawodawca uczynił Rzecznika, który zobowiązany będzie do sporządzania rocznego planu finansowego Funduszu oraz sprawozdania z wykonania planu rocznego.
Beck Akademia - praktyczne szkolenia online - sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź
Na jakie kwoty może liczyć poszkodowany
Ustawa wprowadza przedziały kwotowe, w granicach których ustalana będzie wysokość świadczenia kompensacyjnego, wynosząca w odniesieniu do jednego wnioskodawcy z tytułu jednego zdarzenia medycznego – w przypadku:
zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2.000 zł do 200.000 zł,
uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2.000 zł do 200.000 zł,
śmierci pacjenta – od 20.000 zł do 100.000 zł.
Przepisy ustawy przewidują coroczną waloryzację wskazanych wartości kwotowych.
Sposób ustalania wysokości świadczenia kompensacyjnego zostanie określony przez ministra właściwego do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Rzecznika, w drodze rozporządzenia.
Świadczenie kompensacyjne jako alternatywa
Przepisy ustawy utrzymują alternatywny charakter postępowania o świadczenie kompensacyjne w stosunku do postępowań o rekompensatę pieniężną za doznaną szkodę, przysługującą na drodze cywilnoprawnej, jednocześnie doprecyzowując wzajemne relacje między postępowaniami. Ustawa przewiduje, że postępowania w sprawie świadczenia kompensacyjnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza, w przypadku gdy w związku ze zdarzeniem medycznym prawomocnie osądzona została sprawa o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie albo gdy postępowanie o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie jest w toku. Podobnie jest w przypadku, gdy wnioskodawca uzyskał już rekompensatę w formie odszkodowania, renty lub zadośćuczynienia od osoby odpowiedzialnej za szkodę (w tym z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej), jak również gdy sąd orzekł na rzecz wnioskodawcy obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązkę. Z tego względu ustawodawca wymaga od wnioskodawcy, aby pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń wraz z wnioskiem o przyznanie świadczenia kompensacyjnego złożył oświadczenia, że w sprawie objętej wnioskiem nie toczy się, ani nie zostało prawomocnie zakończone postępowanie sądowe w przedmiocie przyznania rekompensaty z tytułu doznanej szkody, jak również oświadczenie o nieuzyskaniu rekompensaty finansowej od osoby odpowiedzialnej za szkodę.
Świadczenie kompensacyjne (jako świadczenie o charakterze administracyjnym) również pozostaje alternatywne w odniesieniu do świadczeń, jakich wnioskodawca mógłby domagać się na drodze cywilnoprawnej. Wnioskodawca zobowiązany jest bowiem w terminie 30 dni od uprawomocnienia się decyzji o przyznaniu świadczenia kompensacyjnego oraz ustaleniu jego wysokości złożyć Rzecznikowi oświadczenie o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego bądź rezygnacji z jego przyjęcia. Złożenie oświadczenia o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego ustawa zrównuje ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę wszelkich roszczeń o odszkodowanie, rentę oraz zadośćuczynienie pieniężne mogących wynikać ze zdarzenia medycznego w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Jest to artykuł Systemu Legalis:
https://legalis.pl/rewolucja-w-pozasadowej-kompensacji-szkod-powstalych-na-skutek-zdarzen-medycznych/
