Co to jest list gończy?
Instytucję listu gończego reguluje art. 279 kodeksu postępowania karnego.
Jeżeli oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym.
Zgodnie z treścią wyżej wskazanego art. 279 k.p.k. listem gończym może być poszukiwana osoba, wobec której zostało wydane postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, a mimo to ukrywa się i unika organów ścigania, nie stawia się w Areszcie Śledczym. Nawet jeżeli dotychczas osoba ta nie została przesłuchana, to Sąd i tak może wydać postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, jeżeli dana osoba unika organów ścigania i nie stawia się na ich wezwania. Dopiero po wydaniu tego postanowienia, sąd lub prokurator może zarządzić poszukiwanie danej osoby poprzez list gończy.
Poszukiwane mogą być także osoby, które nie stawiły się do zakładu karnego w wyznaczonym terminie, celem odbycia kary pozbawienia wolności.
Jak sprawdzić, czy ktoś jest poszukiwanym listem gończym?
Polska Policja prowadzi rejestry osób poszukiwanych listami gończymi.
Najłatwiej sprawdzić, czy ktoś jest poszukiwany listem gończym przy użyciu wyszukiwarki prowadzonej przez Polską Policję pod adresem:
Link: https://poszukiwani.policja.pl
Baza jest aktualizowana i uzupełniana o nowe listy gończe.
Należy pamiętać, że nie figurowanie w bazie danych dostępnej powyżej – nie oznacza, że dana osoba w rzeczywistości nie jest poszukiwana listem gończym. Baza danych prowadzona przez Policję jest aktualizowana z opóźnieniem.
Najbardziej pewny sposób na sprawdzenie, czy nie jest się poszukiwanym listem gończym jest zwrócenie się z zapytaniem do Krajowego Rejestru Karnego prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Wniosek o uzyskanie takiej informacji może być złożony za pośrednictwem adwokata lub samodzielnie przez osobę, której zapytanie dotyczy.
W odpowiedzi z KRK mamy konkretną informację – czy określona osoba jest poszukiwana listem gończym i do jakiej sprawy. Ustalić można w ten sposób organ, do którego dyspozycji jest osoba poszukiwana, czyli organ, który prowadzi sprawę karną i sygnaturę sprawy.
Czy list gończy obowiązuje za granicą?
Często list gończy mylony jest z europejskim nakazem aresztowania (ENA), potocznie zwanym, międzynarodowym listem gończym. Europejski nakaz aresztowania wydany jest w sytuacji, kiedy osoba ścigana za przestępstwo rozpoznawane przez polski sąd, ukrywa się na terenie unii europejskiej. Niedopuszczalne jest jednak jego wydanie, kiedy dane przestępstwo zagrożone jest karą nieprzekraczającą jednego roku pozbawienia wolności lub kiedy sprawa dotyczy wykonania kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej czterech miesięcy.
Jak sama nazwa wskazuje “międzynarodowy list gończy” obowiązuje poza granicami Polski. Natomiast “list gończy” ma zastosowanie wyłącznie w kraju jego wydania. Może też zdarzyć się tak, że kilka państw wyda listy gończe za tą samą osobą, ścigając ją o te same przestępstwa. Nie zmienia to jednak faktu, że list gończy wydany w Polsce obowiązuje tylko na jej terenie, nie będzie obowiązywał np. Wielkiej Brytanii, Norwegii, czy też w Niemczech.
W jaki sposób można anulować list gończy?
Wedle zapisów kodeksu postępowania karnego, list gończy zostanie anulowany po tym, kiedy dana osoba stawi się przed prokuratorem i zostanie przez niego przesłuchana. Po przesłuchaniu prokurator może uchylić tymczasowe aresztowanie lub zmienić je na inny środek zapobiegawczy. Jeżeli prokurator nie widzi podstaw do jego zmiany lub uchylenia, o dalszym stosowaniu tymczasowego aresztowania będzie orzekał niezwłocznie sąd. W posiedzeniu tym warto, aby brał udział obrońca podejrzanego. Na postanowienie w przedmiocie dalszego stosowania tymczasowego aresztowania, służy zażalenie w terminie 7 dni od dnia wydania postanowienia.
Nie jest to jedyny sposób na anulowanie listu gończego, zwłaszcza, kiedy osoba jest poszukiwana do wykonania kary. W takich sprawach nieraz wystarczy m.in. zapłacić zaległą grzywnę lub złożyć wniosek o wyrażenie zgody na wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego.
Możliwe jest również uchylenie listu gończego – po zleceniu sprawy adwokatowi, który podejmie odpowiednie kroki – rozmowy i negocjacje z prokuraturą lub sądem.
Może być też tak, że doszło do przedawnienia wykonania kary, a list gończy dalej widnieje w systemach Policji. Należy taką sytuację niezwłocznie wyjaśnić, bowiem w świetle prawa, wraz z przedawnieniem wykonania kary, postępowanie wykonawcze powinno zostać umorzone. Z dniem umorzenia postępowania, ustaje także potrzeba poszukiwania danej osoby do odbycia kary. Tym samym, od wtedy list gończy powinien zostać usunięty z systemów policyjnych.
Wymienione sposoby anulowania listu gończego wiążą się z potrzebą analizy sprawy. Warto ją zlecić adwokatowi. Pomoże on ustalić, jaki sposób zakończenia poszukiwań będzie najlepszy dla danej osoby i w tym celu przygotuje odpowiednie wnioski. Dzięki pomocy adwokata, będziemy mieli pewność, że nie jesteśmy już poszukiwani i możemy swobodnie poruszać się na terenie Polski.